Vlaio-LA project Wormtool
Wormtool is een samenwerking tussen de Universiteit Gent, ILVO & Inagro, gericht op duurzame wormcontrole. Daarom zijn wij op zoek naar melkveebedrijven met weidegang (voor minstens 3 maanden) voor het jongvee.
Dit project beoogt de ontwikkeling van een gebruiksvriendelijke, beslissingsondersteunende tool om worminfecties bij jongvee op uw melkveebedrijf doelgericht en duurzaam te bestrijden. Op deze manier worden ontwormingen beter geïntegreerd in het graasbeheer waardoor ontwormingsmiddelen gerichter worden ingezet.
Door in de toekomst gebruik te maken van doelgerichte & duurzame wormcontrole, zetten we ontwormingsmiddelen enkel in wanneer nodig, optimaliseren we de economische prestaties en vertragen we de ontwikkeling van resistentie.
Het belangrijkste doel van wormbestrijding is om dieren in optimale gezondheid te houden en voorkomen dat er productieverliezen optreden. Grazende dieren in het eerste weideseizoen zijn zeer gevoelig voor worminfecties, maar hebben ook enige blootstelling aan wormen nodig om immuniteit op te bouwen.
Wormbestrijding steunt in belangrijke mate op het gebruik van ontwormingsmiddelen. De huidige ontwormingsstrategieën zijn echter vaak niet gebaseerd op onderliggende diagnostische criteria aangezien de huidige beschikbare tools arbeidsintensief en duur zijn.
De ontwikkeling van deze gebruiksvriendelijke tool zal de dierenarts en de bedrijfsleider vóór de start van het weideseizoen kunnen adviseren over de te nemen maatregelen om worminfecties te bestrijden.
Samen werken we aan een gezondere toekomst voor uw dieren en uw bedrijf.
Belang van worminfecties
Grazende runderen kunnen besmet raken door verschillende soorten maagdarmwormen die op de weide leven. De belangrijkste soorten in onze contreien zijn de lebmaagworm Ostertagia ostertagi en de dunne darmworm Cooperia oncophora. Vrijwel elk weiland is besmet met deze wormen. Runderen nemen de infectieuze larven tijdens het grazen op. Eenmaal opgenomen, ontwikkelen de larven zich in de maag en de darmen in ongeveer 3 weken tot volwassen wormen. Deze volwassen wormen leggen wormeitjes, die met de mest op het gras terechtkomen. Na afzetting in de mest ontwikkelen de eieren zich op de weide in 2-3 weken tot nieuwe infectieuze larven, waardoor de weidebesmetting zal toenemen. Erge infecties kunnen klinische uitbraken van ‘parasitaire gastro-enteritis’ veroorzaken, gekenmerkt door waterige diarree, een doffe vacht en een verminderde eetlust. In ernstige gevallen kan zelfs sterfte optreden. Hoewel de meeste infecties zonder zichtbare symptomen verlopen, kunnen deze toch leiden tot een verminderde productiviteit. Bij jongvee in hun eerste weideseizoen kan een merkbare afname van de gemiddelde dagelijkse gewichtstoename en een verminderde melkproductie in de daaropvolgende eerste lactatie worden waargenomen.
Principes van duurzame wormcontrole
We beschikken over twee instrumenten om worminfecties te beheren: ontwormingsmiddelen en weidebeheer.
De visie van Wormtool is om eerst het weidebeheer en de mate van wormblootstelling in kaart te brengen om vervolgens een ontwormingsplan op maat te ontwerpen, gebaseerd op een bedrijfsspecifiek risicoprofiel. Dit principe van behandelen wordt ‘doelgericht behandelen’ (‘targeted treatment’) genoemd. Dit maakt het mogelijk om het gebruik van ontwormingsmiddelen te verminderen en af te stemmen op de bedrijfsspecifieke situatie, met een optimaal economische rendement en het voorkomen van resistentie tegen de ontwormingsmiddelen.
In het Wormtool project wordt de strategie van ‘doelgericht behandelen’ vergeleken met de routine-ontwormingen van jongvee op melkveebedrijven. Hiertoe worden de deelnemende melkveebedrijven in twee groepen ingedeeld: (1) doelgericht behandelen en (2) de controlegroep.
Doelgericht behandelen
Vóór de start van het weideseizoen wordt op elk bedrijf uit deze groep een risicoprofiel voor worminfecties toegekend aan de weide waarop het jongvee zal grazen in het komende weideseizoen, op basis van:
(1) de voorgeschiedenis van het graasbeheer (o.a. leeftijd bij inweiden, duur van het weideseizoen, al dan niet permanent grazen, maaien, rotatie tussen verschillende weiden, weidebezetting)
(2) de ontwormingsstrategie voor het jongvee in het vorige jaar (frequentie en tijdstip van ontwormen, gebruikte ontwormingsmiddelen)
(3) een door UGent ontwikkelde beslisboom.
Aan de veehouders uit de ‘doelgericht behandelen’ groep wordt in samenspraak met de bedrijfsdierenarts een ontwormingsadvies gegeven voor het komende weideseizoen, rekening houdend met het opgestelde risicoprofiel. Bij elke ontworming wordt steeds de volledige groep jongvee behandeld en worden de tijdstippen van ontworming en de gebruikte ontwormingsmiddelen gedocumenteerd.
Controlegroep
Aan de veehouders uit de controlegroep wordt gevraagd om hun routine-ontwormingen uit te voeren zoals in voorgaande jaren, Bij elke ontworming worden de tijdstippen van ontworming, de gebruikte ontwormings-middelen en de ontwormde dieren (indien niet heel de groep werd behandeld) gedocumenteerd.
Het Project
In dit project worden de principes van duurzame wormcontrole in praktijk gebracht. Een strategie voor duurzame wormcontrole bij jongvee (‘doelgericht ontwormen’) wordt geïmplementeerd op 45 Vlaamse melkveebedrijven. Er wordt een bedrijfsspecifiek risicoprofiel toegekend aan de jongveeweide op de bedrijven in de ‘doelgericht ontwormen’ groep. Dit risicoprofiel wordt opgesteld op basis van een beslisboom die vervolgens toelaat om gericht ontwormingsadvies te verstrekken. De beslisboom, die aan de basis ligt van de beslissingsondersteunende tool, zal tijdens het project worden getransformeerd in een webtool. Aan de veehouders uit de controlegroep wordt gevraagd om hun graasbeheer en routine-ontwormingen uit te voeren zoals in voorgaande jaren.
De technische prestaties van de duurzame wormcontrole (‘doelgericht ontwormen’) zullen tijdens het project worden gevalideerd. Bij de start van het weideseizoen en bij het opstallen worden de dieren gewogen om te onderzoeken of de dagelijkse gewichtsaanzet significant verschilt tussen de ‘doelgericht behandelen’ groep en de controlegroep. Bij het opstallen worden individuele bloedmonsters verzameld van min. 7 dieren per bedrijf om het pepsinogeengehalte te bepalen. Zo kunnen we nagaan of ook het infectieniveau significant verschilt tussen de groepen. Er wordt geanalyseerd of de geadviseerde wormbestrijding effectief was om zowel het infectieniveau onder controle te houden als om de gewenste dagelijkse gewichtstoename te bekomen. Het streefdoel is om in beide groepen een minstens even goede wormbestrijding en dagelijkse groei te bereiken als in de controlegroep, maar met gebruik van minder ontwormingsmiddelen.
Daarnaast wordt ook een economische validatie van de verschillende methodes voor duurzame wormcontrole uitgevoerd. In experimentele omstandigheden hebben deze reeds hun economische meerwaarde aangetoond, maar we willen dit tevens aantonen in praktijk-omstandigheden. Hiervoor wordt een wiskundig model toegepast, dat ontwikkeld werd door het ILVO.
Tijdens het project zullen ook mogelijke drijfveren of belemmeringen voor het gebruik van de duurzame wormcontrole-strategieën in kaart gebracht worden (sociologische validatie). Met behulp van feedback van de deelnemers over de praktische voor- en nadelen wordt de beslissingsondersteunende tool geoptimaliseerd (participatieve aanpak).
Jaarlijkse tijdlijn
Inweiden
Bij de start van het weideseizoen komen wij langs om het jongvee te wegen en om parameters te verzamelen rond het gebruik van ontwormingsmiddelen en weide-beheer.
Tijdens weideseizoen
Tijdens het weideseizoen dient het gebruik van ontwormings-middelen geregistreerd worden.
Opstallen
Op het einde van het weideseizoen komen wij op-nieuw langs om de dieren te wegen en worden individuele bloedmonsters verzameld om zo de wormblootstelling in kaart te brengen.
Projectpartners
Samen met Universiteit Gent, ILVO & Inagro streven we naar duurzame wormbestrijding.
Begeleidingsgroep
Johan Vanhecke, melkveehouder |
André D’Eer, melkveehouder |
Pieterjan Vande Velde - Desmidt Celine, melkveehouders |
Veelgestelde vragen
Hoe vaak vinden er bezoeken plaats op de deelnemende bedrijven?
Tweemaal per jaar zal er een bedrijfs-bezoek plaatsvinden, eenmaal in het voorjaar bij het inweiden van de dieren en eenmaal in het najaar wanneer de dieren terug opgestald worden.
Welke activiteiten worden ondernomen tijdens de bedrijfsbezoeken?
In het voorjaar zullen wij langskomen om het jongvee te wegen en om een korte enquête af te nemen. Dit zullen we herhalen in het najaar, maar tijdens dit bedrijfsbezoek zullen wij ook een bloedafname doen van 6-7 dieren. Het is essentieel dat dit tweede bezoek plaatsvindt binnen de eerste twee weken nadat de dieren weer opgestald zijn, dit om de betrouwbaarheid van de resultaten (pepsinogeenwaarden) te garanderen.
Hoeveel bedrijven doen er mee?
We rekruteren 120 melkveebedrijven die we gedurende 3 opeenvolgende jaren (2024-2026) zullen opvolgen. Deze bedrijven zullen in twee groepen worden verdeeld.
Wat moet ik doen als mijn dieren ziek worden tijdens het weideseizoen?
De gezondheid van uw dieren staat altijd voorop gedurende het hele project. Bij problemen kunt u zoals altijd uw bedrijfsdierenarts contacteren. Bij het vermoeden van een parasitair probleem (maagdarmwormen, longwormen, lever-bot, ...), zullen wij steeds diagnostische ondersteuning bieden. Als uw dieren een ontwormingsbehandeling nodig hebben, mag u ze natuurlijk behandelen. We vragen alleen dat u ons op de hoogte brengt en noteert wanneer en met welk product u de dieren hebt behandeld.
Waarom wordt er bloed afgenomen bij de dieren?
Er wordt bloed afgenomen bij de dieren omdat we de pepsinogeenwaarden willen bepalen. Bij opstallen geeft pepsinogeen-bepaling een goede indicatie van de infectiegraad van de dieren, van de weidebesmetting in het voorbije weide-seizoen en van de efficiëntie van de uitgevoerde controlemaatregelen. De stalen dienen genomen te worden op het einde van het weideseizoen, maar niet later dan 2 weken na het opstallen.
Hoeveel bedrijven doen er mee?
We rekruteren 120 melkveebedrijven die we gedurende 3 opeenvolgende jaren (2024-2026) zullen opvolgen. Deze bedrijven zullen in twee groepen worden verdeeld:
Welke maatregelen in weidebeheer dragen bij aan een verminderde weidebesmetting?
Verschillende maatregelen in het weidebeheer kunnen ofwel de weidebesmetting verlagen (maaien, laat inweiden, gemengd grazen) of zorgen dat het jongvee gedurende een kortere periode blootstaat aan de weide-besmetting (vroeg opstallen, verweiden).
Nieuws & resultaten
Online start-up meeting
Op 5 juni ‘23 heeft de 1e wormtool vergadering plaatsgevonden. Er werd een overzicht gegeven over de problematiek van worminfecties en de daaruit voortvloeiende doelstellingen van het Wormtool project. Het project werd voorgesteld, met een beschrijving van de werkpakketten, de tijdlijn, de mijlpalen en leverbaarheden.
Startvergadering Wormtool
Op 20 november is de volledige Wormtool organisatie (project-partners en begeleidingsgroep) samengekomen in gezelschap van onze financiële partner, Vlaio, om gezamenlijk het startschot te geven voor ons veelbelovend project.
Rekrutering gestart!
Nieuwsupdate: Onze zoektocht naar melkveebedrijven met grazend jong-vee, essentieel voor ons onderzoek naar duurzame wormcontrole, is officieel gestart. Wil jij een actieve rol spelen in de ontwikkeling van deze innovatieve tool? Meld je nu aan en volg onze voortgang terwijl we samen streven naar een gezondere toekomst voor de melkveehouderij!
Wormtool op Agribex
Van 6 t/m 10 december '23 schitterde ons project op de landbouwbeurs van Agribex. Bedankt aan iedereen die ons bezocht. Kon je er niet bij zijn? Blijf op de hoogte via onze website voor boeiende updates over ons onderzoek naar duurzame wormcontrole bij jongvee met weidegang. Ontdek hoe we samen werken aan een duurzame toekomst voor de melkveehouderij!
Wormtool op Agridagen: 16-18 mrt.
🚜Bedankt aan iedereen die langs-kwam om met ons te praten. Kon je er niet bij zijn? Blijf op de hoogte via onze website voor updates over ons onderzoek naar duurzame worm-controle bij jongvee met weidegang. Samen bouwen we aan een duurzame toekomst voor de melkveehouderij! 🌱🐄
Bedrijfsbezoeken van start!
Als onderdeel van ons streven naar duurzame wormbestrijding in de melk-veesector, zijn we begonnen met het verzamelen van gegevens op ver-schillende melkveebedrijven. Ons team van onderzoekers zal de komende weken en maanden nauw samenwerken met melkveehouders om inzicht te krijgen in de huidige praktijken voor wormbestrijding en om de effectiviteit van onze beslissings-ondersteunende tool te evalueren. Blijf op de hoogte voor meer updates! 🐄💡🌱
Contact
Janne.Goes@UGent.be
Evi.Canniere@inagro.be
Helena.Ferreira@ilvo.vlaanderen.be
Edwin.Claerebout@UGent.be
